W Litwie, podobnie jak w wielu krajach europejskich, istnieje niedobór specjalistów w niektórych dziedzinach i siły roboczej. Problem ten skłania pracodawców do poszukiwania alternatywnych sposobów zapewnienia działalności i rozwoju swojej firmy. Jednym z najczęściej stosowanych rozwiązań jest zatrudnienie obywateli zagranicznych. Zatrudnienie obywateli zagranicznych to proces, w którym firma zatrudnia pracowników spoza kraju. Najczęściej dzieje się to z powodu specjalistycznych umiejętności lub braku siły roboczej w konkretnej dziedzinie. Pozwala to firmom zapełnić wolne miejsca pracy i nadal skutecznie działać na rynku. Mimo że zatrudnienie obywateli zagranicznych jest korzystnym rozwiązaniem, może to wiązać się z pewnymi wyzwaniami. Jednym z nich jest związany z wymogami prawno-administracyjnymi i uzyskaniem odpowiednich dokumentów. Aby zatrudnić obcokrajowców w Litwie, konieczne jest spełnienie określonych przepisów i uzyskanie wymaganych zezwoleń od władz. Obejmuje to pozwolenia na pracę, pozwolenia na czasowe zamieszkanie oraz inne dokumenty, zależnie od kraju pochodzenia pracownika.

Znaczenie i zasady zatrudniania cudzoziemców na Litwie

Przed zatrudnieniem pracowników spoza kraju konieczne jest dokładne rozważenie pochodzenia tych osób, ponieważ w Litwie obowiązują różne zasady zatrudniania obywateli UE i obywateli spoza UE.

Jedną z istotnych kwestii, na którą należy zwrócić szczególną uwagę, jest kwestia obywatelstwa i zezwolenia, co jest decydujące dla pracodawców planujących zatrudnienie cudzoziemców. Ważne jest zrozumienie, że zezwolenie na pobyt w danym kraju nie oznacza automatycznie obywatelstwa tego kraju. Na przykład, jeśli pracodawca zatrudnia osobę mającą zezwolenie na pobyt w Niemczech, ale urodzoną w Turcji, nie oznacza to, że ta osoba będzie miała niemieckie obywatelstwo.

Ponadto, procedura zatrudniania takich osób nie różni się od obywateli Białorusi czy Ukrainy, którzy często są zatrudniani na Litwie. Wszystkie te osoby są traktowane jako obywatele państw trzecich, a proces zatrudnienia odbywa się zgodnie z odpowiednimi przepisami prawnymi i wymaganiami.

Możliwości przyjazdu do Litwy dla obywateli UE i EFTA

W współczesnym kontekście globalnym mobilność obywateli między krajami staje się coraz bardziej powszechna. W związku z tym istnieją różne procedury i dokumenty regulujące możliwości życia i pracy obywateli UE (Unii Europejskiej) i EFTA (Europejskiego Obszaru Wolnego Handlu) na Litwie. W tym artykule przedstawiamy istotne informacje na ten temat:

  1. Tymczasowe zamieszkanie na Litwie: Obywatele UE i EFTA mogą ubiegać się o tymczasowe zezwolenie na pobyt, które pozwala na czasowe mieszkanie i pracę na Litwie. Zezwolenie to jest wydawane, jeśli istnieją podstawy określone w ustawie dotyczącej statusu prawnego cudzoziemców (studia, praca, biznes, samozatrudnienie lub po prostu posiadanie środków do życia na Litwie itp.). Dokument jest wydawany na okres pięciu lat lub planowany czas pobytu cudzoziemca w Republice Litewskiej, jeśli ten czas jest krótszy niż pięć lat.
  2. Tymczasowe zezwolenie na pobyt dla członka rodziny obywatela UE lub EFTA: Członkowie rodziny obywateli UE lub EFTA mogą uzyskać tymczasowe zezwolenie na pobyt, które pozwala im tymczasowo mieszkać i pracować na Litwie w tym samym okresie czasu. Zezwolenie to jest wydawane, jeśli członek rodziny jest utrzymywany przez obywatela UE lub EFTA i ma zakaz opuszczenia kraju. Dokument jest wydawany na taki sam okres czasu, na jaki wydane jest członkowi rodziny obywatela UE lub EFTA.
  3. Stałe zamieszkanie na Litwie: Cudzoziemcy mogą ubiegać się o uzyskanie stałego zezwolenia na pobyt, które daje prawo do stałego zamieszkania i pracy na Litwie. Ta sama zasada dotyczy członków rodziny obywateli UE lub EFTA. Stałe zezwolenie na pobyt jest wydawane cudzoziemcowi, który przez ostatnie pięć lat stale mieszkał na Litwie (lub krótszy okres czasu w określonych szczególnych sytuacjach). Dokument ten jest ważny przez dziesięć lat.
  4. Stałe zezwolenie na pobyt dla członka rodziny obywatela UE lub EFTA: Stałe zezwolenie na pobyt daje prawo do stałego zamieszkania i pracy na Litwie dla członka rodziny obywatela UE lub EFTA znajdującego się w rodzinie. Dokument ten jest wydawany członkowi rodziny, który przez ostatnie pięć lat stale mieszkał na Litwie (lub krótszy okres czasu w określonych szczególnych sytuacjach). Jest on ważny przez ten sam okres czasu, na jaki wydane jest członkowi rodziny obywatela UE lub EFTA.

Warto zauważyć, że procedura wydawania każdego dokumentu powinna być zakończona w ciągu miesiąca od złożenia wniosku. Obywatele UE i EFTA planujący osiedlenie się na Litwie powinni zapoznać się z odpowiednimi procedurami i dokumentacją, aby zapewnić legalny i bezproblemowy pobyt w kraju. Mając te istotne informacje, obywatele UE i EFTA mogą w pełni korzystać z możliwości podróży i pracy na Litwie, wykorzystując korzyści z otwartych granic i międzynarodowej współpracy.

Możliwości przyjazdu do Litwy dla obywateli krajów Trzecich

Obywatele krajów trzecich oraz członkowie ich rodzin mają możliwość legalnego przyjazdu i pracy w Litwie, jeśli posiadają jeden z następujących dokumentów: wizę (o ile nie obowiązuje ruch bezwizowy*) wraz z zezwoleniem na pracę, zezwolenie na czasowy pobyt w niektórych przypadkach razem z decyzją w sprawie potrzeb na rynku pracy, lub zezwolenie na pobyt stały. Dla tych, którzy planują krótkoterminowy pobyt i pracę w Litwie (do jednego roku), zaleca się ubieganie się o krajową wizę; dla tych, którzy planują dłuższy pobyt i pracę (ponad rok), zaleca się najpierw ubieganie się o zezwolenie na czasowy pobyt, a następnie o kartę pobytu stałego.

  1. Krajowa Wiza D wraz z Zezwoleniem na Pracę: Krajowa wiza umożliwia długoterminowy pobyt w Litwie do 12 miesięcy. Cudzoziemcowi wolno przebywać w Republice Litewskiej przez cały okres ważności wizy. Wiza jest wydawana w ciągu 15 dni (w przypadkach indywidualnych może być przedłużona do 45 dni kalendarzowych). Wniosek o wizę należy składać w litewskiej służbie wizowej za granicą lub za pośrednictwem zewnętrznego dostawcy usług wizowych (VFS Global), jeśli cudzoziemiec przebywa za granicą, lub za pośrednictwem misji dyplomatycznej lub konsularnej innego państwa Schengen, które reprezentuje Republikę Litewską.
  2. Zezwolenie na Czasowy Pobyt: Czasowy pobyt upoważnia do tymczasowego przebywania w Litwie. Jest ono wydawane, jeśli istnieją podstawy wskazane w prawie cudzoziemców (studia, praca, działalność gospodarcza, zjednoczenie rodzinne itp.). W zależności od podstawy wydania, jest ważne od 1 do 2 lat. Jest ono wydawane w ciągu 3 miesięcy (1 miesiąc – w trybie pilnym). Wniosek należy składać w Departamencie Migracji Republiki Litewskiej lub za pośrednictwem zewnętrznego dostawcy usług (VFS Global), jeśli cudzoziemiec przebywa za granicą.
  3. Niebieska Karta (Blue Card): Niebieska Karta stanowi alternatywę dla standardowego zezwolenia na pracę, zapewniając szybszy i bardziej efektywny dostęp do rynku pracy Litwy. Zezwolenie można uzyskać tylko dla wysoko wykwalifikowanych specjalistów, którzy muszą przedstawić dokumenty potwierdzające ich wysokie kwalifikacje. Jest ono wydawane na okres do 3 lat. Wniosek należy składać w Departamencie Migracji Republiki Litewskiej.
  4. Zezwolenie na Pobyt Stały: Pobyt stały uprawnia do stałego pobytu w Litwie. Jest ono wydawane cudzoziemcowi, który przez ostatnie 5 lat stale mieszkał w Litwie i posiada zezwolenie na pobyt stały lub z innych podstaw wydania zezwolenia na pobyt stały, określonych w prawie cudzoziemców. Zezwolenie jest ważne do 5 lat. Wniosek należy składać w Departamencie Migracji Republiki Litewskiej.

Nie wszystkie możliwości zostały tu wymienione; istnieją pewne wyjątki i ułatwienia. Dlatego ważne jest skupienie się na kluczowych procedurach, oszczędzanie czasu i unikanie zbędnych kosztów związanych z legalnym pobytem i pracą cudzoziemców w Litwie.

Kryteria zatrudnienia pracowników zagranicznych w Litwie

Pracodawcy poszukujący pracowników zagranicznych muszą przestrzegać ustalonych kryteriów dla każdej kategorii, zapewniając transparentny i uczciwy proces rekrutacji.

Pracownicy wysoko wykwalifikowani: Aby zatrudnić pracownika wysoko wykwalifikowanego, pracodawcy muszą udowodnić spełnienie co najmniej jednego z tych kryteriów:

  1. Posiadanie dyplomu wyższej uczelni.
  2. Posiadanie co najmniej 5-letniego doświadczenia zawodowego równoważnego dyplomowi wyższej uczelni wymaganemu do zajęcia zawodu lub sektora określonego w umowie o pracę.
  3. Posiadanie doświadczenia zawodowego równoważnego dyplomowi wyższej uczelni w dziedzinie technologii informacyjnych i komunikacyjnych, z co najmniej 3-letnim doświadczeniem zawodowym zdobytym w ciągu ostatnich 7 lat.

Pracownicy nisko wykwalifikowani: Przy zatrudnianiu pracowników nisko wykwalifikowanych pracodawcy muszą udowodnić spełnienie co najmniej jednego z tych kryteriów:

  1. Kwalifikacje pracownika zagranicznego muszą odpowiadać wykonywanym obowiązkom.
  2. Posiadanie 1 roku doświadczenia zawodowego w ciągu ostatnich 3 lat związanej z wykonywanym zadaniem.
  3. Płacenie pracownikowi minimalnej krajowej miesięcznej pensji brutto za poprzedni rok kalendarzowy – obecnie 1 789,00 euro brutto, 1 121,10 euro netto (dane z 2022 roku).

System zatrudnienia w Litwie został stworzony tak, aby sprostać różnym potrzebom umiejętnościowym pracowników, promując dynamiczne i inkludujące środowisko pracy. Ci sami pracodawcy i pracownicy zagraniczni mogą korzystać z zrozumienia kryteriów zatrudnienia zarówno dla pracowników wysoko, jak i nisko wykwalifikowanych, zapewniając płynny i zgodny proces rekrutacji.

Wpływ obcokrajowców na rynek pracy Litwy i planowane reformy w 2024 roku

Ministerstwo Spraw Wewnętrznych poinformowało, że w ostatnim czasie liczba obcokrajowców w Litwie znacząco wzrosła. Według danych ministerstwa, w 2024 roku obcokrajowcy stanowili 7,7 procenta wszystkich mieszkańców Litwy, w porównaniu z 3,6 procenta w 2022 roku. Ten trend, choć świadczy o sukcesie Litwy w przyciąganiu różnorodnych społeczności, stwarza pewne wyzwania.

Najczęściej w 2023 roku przybywający do Litwy obcokrajowcy pochodzili z Białorusi – ponad 15,8 tysiąca osób. Może to być spowodowane różnymi czynnikami, w tym zmianami politycznymi lub gospodarczymi na Białorusi.

Według przedstawicieli ministerstwa, wzrost liczby obcokrajowców pracujących z pewnością niesie ze sobą pewne ryzyko. Zwiększający się przepływ obcokrajowców sprawia, że trudniej jest zapewnić integrację i odpowiednią kontrolę. Aby przeciwdziałać tym wyzwaniom, Ministerstwo Spraw Wewnętrznych proponuje kilka istotnych zmian:

  • Zaostrzenie wymagań dla przedsiębiorstw zatrudniających obcokrajowców: Przedsiębiorstwa będą musiały posiadać odpowiednie licencje, zgłaszać zmiany w danych i zapewnić, że zgłoszone dane są dokładne. Ponadto będą musiały zapewnić, że ich działalność spełnia określone standardy, zanim zatrudnią obcokrajowców.
  • Zaostrzenie warunków zatrudnienia: Tylko obcokrajowcom posiadającym zezwolenie na pobyt w kraju będzie wolno pracować. Ponadto będzie promowana rekrutacja wysoce wykwalifikowanych pracowników.
  • Ograniczenie pracy dla kilku pracodawców: Obcokrajowcy będą mogli pracować dla nie więcej niż czterech pracodawców, co zmniejszy ryzyko wykorzystywania.
  • Zniesienie listy najbardziej poszukiwanych zawodów: Ten krok pozwoli pracodawcom swobodniej wybierać pracowników zgodnie z ich potrzebami.
  • Wprowadzenie kwot dla pracowników zagranicznych: W celu kontrolowania przepływu obcokrajowców zostanie wprowadzony limit, ale nie dla wszystkich obcokrajowców. Ograniczenie będzie dotyczyć tylko nowo przybyłych obcokrajowców i będzie ograniczone do 1,4 procenta stałych mieszkańców Litwy.

Te zmiany zakładają bardziej rygorystyczne zasady zarówno dla obcokrajowców, jak i dla ich pracodawców. Ponadto mają na celu zapewnienie, że obcokrajowcy zostaną właściwie zintegrowani i będą pracować legalnie i bezpiecznie na Litwie.